Η γλωσσική ανάπτυξη και πότε πρέπει να επισκεφθούμε λογοθεραπευτή

Η γλωσσική ανάπτυξη και πότε πρέπει να επισκεφθούμε λογοθεραπευτή

Με τον όρο γλωσσική ανάπτυξη εννοούμε τα διάφορα στάδια που περνά το παιδί για να επιτύχει την απόκτηση της γλώσσας. Η γλώσσα, σύμφωνα με τον Γάλλο γλωσσολόγο F.D.Saussure, ορίζεται ως το φυσικό σύστημα επικοινωνίας, που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο και έχει ως βάση τον έναρθρο λόγο. Η γλώσσα επειδή είναι μια γενική έννοια, μπορεί να διαχωριστεί στους όρους λόγος και ομιλία. Λόγος είναι το αφηρημένο γλωσσικό σύστημα ήχων και εννοιών που κατέχουν από κοινού τα μέλη μια γλωσσικής κοινότητας (Έλληνες), με κυριότερο στοιχείο την παραγωγικότητα του. Ενώ η ομιλία είναι η χρήση του λόγου, δηλαδή του γλωσσικού συστήματος από τα άτομα μιας γλωσσικής κοινότητας. Η γλωσσική ανάπτυξη ξεκινά από την βρεφική ηλικία, όπου τα παιδιά παρουσιάζουν μια ετοιμότητα, ώστε να διακρίνουν τα γνωρίσματα της γλώσσας τους.
Όλοι οι γονείς έχουν την ανησυχία αν τα παιδιά τους μιλούν καθαρά, αν οι λέξεις που προφέρουν ανταποκρίνονται μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια, αν θα πρέπει να επισκεφθούν κάποιον ειδικό (Λογοθεραπευτή), ή θα πρέπει να περιμένουν λίγο χρονικό διάστημα ακόμα. Φυσικά το κάθε παιδί έχει το δικό του γλωσσικό ρυθμό ανάπτυξης, που μπορεί να επηρεαστεί από μια σειρά παραγόντων (π.χ. προωρότητα, δύσκολη εγκυμοσύνη, ωτίτιδες κ.α.).
Μην ανησυχήσετε εάν το παιδί σας αποκλίνει από αυτό το μέσο όρο. Εάν όμως παρατηρήσετε κάτι ανησυχητικό στην ανάπτυξη του, τότε επικοινωνήστε με κάποιον ειδικό. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε κάποια ενδεικτικά σημάδια τυπικής ανάπτυξης και ανησυχούμε αν δεν…
Ηλικία 0-6 μηνών
Αναγνωρίζει, τρομάζει με ήχους
Επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους
Συχνά ψιθυρίζει και βγάζει ευχάριστους ήχους
Χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες
Χαμογελάει όταν του μιλάνε
Χρησιμοποιεί τα φωνήματα /b/, /p/, και /m/ όταν μουρμουρίζει
Ποικίλλει σε ύψος και ένταση η φωνή του

Ηλικία 7-12 μηνών
Καταλαβαίνει το ναι και το όχι
Καταλαβαίνει και αποκρίνεται στο όνομα του
Ακούει και μιμείται περισσότερους ήχους
Αναγνωρίζει λέξεις που σχετίζονται με συνηθισμένα αντικείμενα (π.χ. κούπα, παπούτσι, χυμός)
Παράγει μία ή περισσότερες λέξεις
Κατανοεί απλές εντολές

Ηλικία 13-18 μηνών
Ακολουθεί απλές εντολές
Αναγνωρίζει 1 με 3 μέρη του σώματος
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 ή περισσότερες λέξεις (κυρίως ουσιαστικά)
Συνδυάζει χειρονομίες και λόγο

Ηλικία 19-24 μηνών
Αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά και ρήματα
Αρχίζει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες
Χρησιμοποιεί κατάλληλο χρωματισμό στη φωνή για τις ερωτήσεις
Απαντά στην ερώτηση “τι είναι αυτό;”
Διασκεδάζει ακούγοντας ιστορίες

Ηλικία 2-3 ετών
Ο λόγος είναι καταληπτός 50-75 %
Εκφράζει την ανάγκη για τουαλέτα (πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά)
Δείχνει τις εικόνες σε βιβλίο ονομάζοντάς τις
Ακολουθεί απλές εντολές και απαντά στις απλές ερωτήσεις
Χρησιμοποιεί φράσεις 3-4 λέξεων, με Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο
Χρησιμοποιεί τα φωνήεντα σωστά

Ηλικία 3 – 4 ετών

Καταλαβαίνει διαφορές στις έννοιες (σταματάω – ξεκινάω, μέσα – έξω, μικρό – μεγάλο)
Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 2 και 3 μέρη
Χρησιμοποιεί την ομιλία για να εκφράσει συναισθήματα
Αναγνωρίζει αντικείμενα με το όνομα τους
Ο λόγος του είναι 80% καταληπτός
Βάζει 2 γεγονότα σε χρονολογική σειρά
Συμμετέχει σε συζητήσεις

Ηλικία 4-5 ετών
Αναγνωρίζει 1 έως 3 χρώματα
Μετράει έως το 10 μηχανικά
Χρησιμοποιεί γραμματικά σωστές προτάσεις
Ρωτάει για ορισμούς λέξεων
Ο λόγος του είναι συνήθως καταληπτός από τους ξένους
Μιλά σχετικά με εμπειρίες στο σχολείο, σε σπίτια φίλων κλπ.
Ηλικία 5-6 ετών
Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα
Κάνει ερωτήσεις με το “πώς”
Απαντά λεκτικά στο “Γεια” και στο “Τι κάνεις;”
Χρησιμοποιεί συνδέσμους
Ονομάζει τα αντίθετα
Ονομάζει διαδοχικά ημέρες της εβδομάδας
Μετρά ως το 30 μηχανικά
Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία
Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλλει παιδικά ποιηματάκια

Ηλικία 6-7 ετών
Ονομάζει κάποια γράμματα, αριθμούς και νομίσματα
Τοποθετεί κατά σειρά αριθμούς
Κατανοεί το “αριστερά” και το “δεξιά”
Κατανοεί τις περισσότερες έννοιες του χρόνου
Απαγγέλλει το αλφάβητο
Χρησιμοποιεί περισσότερα μορφολογικά σημάδια καταλλήλως
Χρησιμοποιεί κατάλληλα την παθητική φωνή.